Kobieta fatalna – inaczej femmefatale, kreacja szczególnie popularna w literaturze modernizmu doprowadza mężczyzn do zguby, porównywano ją do modliszki (samica tego owada podczas aktu płciowego zabija i zjada samca), za taką kobietę fatalną można uznać np. Izabelę Łęcką, bohaterkę Lalki Prusa, która doprowadziła do zguby Stanisława Wokulskiego (fragmenty Lalki czytacie na lekcjach polskiego, całą powieść poznacie w szkole ponadgimnazjalnej).
Kobieta nierealna, zjawa – twory wyobraźni omotujące ludzi to np. Dziewczyna z utworu Leśmiana pod tym samym tytułem, a także bohaterka ballady Mickiewicza Świtezianka, wodna boginka doprowadzająca do zguby niewiernego młodzieńca. Taką zjawą jest też Zosia z II części Dziadów, najpiękniejsza dziewczyna z wioski, która nie chciała żadnego młodzieńca i po śmierci pokutuje za gardzenie ziemskimi uciechami, niedotknięcie ziemi „ni razu”.
Kobieta szalona – w tej roli występuje np. Karusia z ballady Mickiewicza Romantyczność. Spotyka się ona na jawie i we śnie ze swym dawnym kochankiem, zmarłym. Rozmawia z nim i choć się go czasem boi, wchodzi z nim w kontakt. Narażona na śmieszność, niezrozumiana przez gromadę, nie lubi świata i coraz bardziej się od niego izoluje. W czasie dalszej nauki poznacie inną kobietę oszalałą z miłości – Ofelię z Hamleta Szekspira.
Kobieta dojrzała, świadoma swych wdzięków – w tej roli występuje piękna wdowa, Podstolina z Zemsty czy piękna, elegancka, choć mająca już swe lata Telimena z Pana Tadeusza. Obie kobiety polują na majątki, a małżeństwo traktują jako korzystny kontrakt, choć lubią się też zabawić i gdyby mogły, chętnie poślubiłyby młodszych od siebie partnerów (Podstolina Wacława, a Telimena Tadeusza).
Nieodwzajemniająca miłości, adresatka niespełnionych uczuć-o takiej kobiecie mówią np. wiersze Cypriana Kamila Norwida.