Stefan Żeromski – pisarz – „sumienie narodu" – urodził się 14 X 1864 roku w Strawczynie na Kielecczyźnie w zubożałej rodzinie szlacheckiej (krajobrazy tego rejonu będą często powracać w jego twórczości, również vi Ludziach bezdomnych). Od roku 1874 uczęszczał do kieleckiego gimnazjum. Osierocony przez rodziców (w r. 1877 zmarła matka, w 1883 – ojciec), chory na gruźlicę, zmuszony był zarabiać na życie korepetycjami.
Już w latach szkolnych zaczął pisać i publikować swoje utwory. Początkowo były to wiersze (Na zwaliskach Św. Krzyża i Na mogile matki). Od 18 do 27 roku życia prowadził Dzienniki. W roku 1886 rozpoczął w Warszawie studia weterynaryjne, które porzucił ze względu na brak środków finansowych. Od roku 1888 pracował jako guwerner w dworach szlacheckich, pisząc opowiadania i reportaże drukowane w „Tygodniku Powszechnym" i „Głosie". Największy wpływ na dalsze losy i twórczość Żeromskiego miał pobyt w sanatorium w Nałęczowie, gdzie był korepetytorem (obserwacje tu poczynione zaowocowały opisem Cisów w Ludziach bezdomnych). Tutaj pisarz poznał także swoją przyszłą żonę – Oktawię Rodkiewiczową (prototyp powieściowej Joasi Podborskiej). W roku 1891 odbył swą pierwszą podróż zagraniczną do Szwajcarii. Rok później ożenił się i wyjechał do Rapperswilu w Szwajcarii, gdzie objął posadę pomocnika bibliotekarza w Muzeum Narodowym Polskim. Fascynowała go myśl Wielkiej Emigracji, prowadził studia historyczne i literackie wykorzystane potem w Popiołach.
W roku 1895 wydał I tom Opowiadań i zbiór Rozdzióbią nas kruki, wrony… Pisarz wyjechał ze Szwajcarii w roku 1896 (po konflikcie z kustoszem muzeum, odzwierciedleniem stosunków rapperwilskich są przedstawione w Ludziach bezdomnych rządy „starców" w Cisach). W latach 1897-1903 Żeromski pracował w warszawskiej Bibliotece Ordynacji Zamoyskich. W jego mieszkaniu odbywały się zebrania inteligencji polskiej o poglądach socjalistycznych.
W roku 1897 opublikowane zostały pierwsze powieści Żeromskiego – Promień i Syzyfowe prace. W grudniu 1899 roku (z datą na następny rok) ukazało się książkowe wydanie Ludzi bezdomnych pisanych w Warszawie i Zakopanem. Powieść cieszyła się ogromnym powodzeniem. W roku 1903 Żeromski wyjechał do Nałęczowa, gdzie kończył pracę nad powieścią historyczną Popioły. Po rezygnacji z pracy w Warszawie osiedlił się w Zakopanem. Tu zaangażował się w organizację Biblioteki Publicznej, szkolnych kursów wakacyjnych, a także wieczorów literackich. W roku 1905 osiadł w Nałęczowie, pracując nad powieścią Dzieje grzechu, dramatem o rewolucji – Róża oraz opowiadaniami i szkicami literackimi. Również tu zajął się działalnością społeczno-oświatową. W następnym roku odbył podróż do Włoch.
W 1908 r. w związku z działalnością patriotyczną został aresztowany. Po wydaleniu z Królestwa Żeromski przeniósł się do Zakopanego, gdzie współorganizował Towarzystwo Pisarzy Polskich. W tymże roku (1909) wyjechał do Paryża, gdzie Biografia mieszkał trzy lata.
W roku 1912 rozstał się z żoną, by Żeromskiego związać się z malarką Anną Zawadzką. Wojna zastała go na Słowacji. Zgłosił się do Legionów w Krakowie, a po ewakuacji miasta osiadł w Zakopanem. W roku 1918 w Nałęczowie zmarł jego syn – Adam, któremu pisarz poświęcił książkę-wspomnienie. W 1919 r. Żeromski przeniósł się do Warszawy, gdzie był prezesem Związku Zawodowego Literatów, założycielem Straży Piśmiennictwa Polskiego i polskiego Pen Clubu.
Brał czynny udział w agitacji za Polską w akcji plebiscytowej na Mazurach, działał jako publicysta. Wakacje spędzane na Pomorzu (1921-1924) zaowocowały opowiadaniami Wiatr od morza i Międzymorze. W roku 1924 był bliski otrzymania Nagrody Nobla. W tymże roku ukazało się Przedwiośnie i dramat Uciekła mi przepióreczka.
Żeromskiemu przyznano nagrodę państwową, otrzymał od prezydenta Polski mieszkanie na Zamku w Warszawie, a w roku 1925 wielką wstęgę orderu Polonia Restituta. Zmarł 20 listopada 1925 roku w Warszawie, jego pogrzeb stał się manifestacją narodową.