Kordian jako dramat o przyczynach klęski powstania listopadowego.
Juliusz Słowacki dokonał w dramacie Kordian oceny powstania listopadowego. Chociaż dostrzega w nim wielka szlachetną ideę oraz zapał, jednak wskazuje też przyczyny klęski powstania. Na pierwszym miejscu stawia niekompetencję przywódców. W Przygotowaniu diabły tworzą przywódców dla narodu polskiego. Z diabelskiego kotła wyłaniają się przywódcy wojskowi i duchowi narody, ale są to wodzowie z piekła rodem.:
Chłopicki – niezdolny do walki,
Czartoryski – dyplomata,
Skrzynecki – nieudolny przywódca, zamiast walczyć wycofywał się
Niemcewicz – poeta minionej epoki, starzec niezdolny do walki,
Lelewel – historyk i teoretyk, poświęcał czas nie na działania, ale rozważanie ich celowości,
Krukowiecki – ostatni przywódca powstania, zdrajca.
Spiskowcy spotykają sie podziemiach katedry zachowują zasady konspiracji, odrzucają program Kordiana jako nieetyczny, nie proponuja innych rozwiązań w zamian.
Powstańcy są niedojrzali psychicznie i fizycznie – ich symbolem jesy Kordian.