Jak Kasprowicz wydał w 1901 roku tomik poezji ,, Ginącemu światu ''. Powstanie utworów wiąże się z przeżywanym przez poetę kryzysem wartości. Artysta podzielił katastroficzne nastroje końca wieku, które zostały wzmocnione przez osobistą tragedię- jego żona Jadwiga odeszła od poety i związała się ze Stanisławem Przybyszewskim.
Poeta przedstawił w tomiku poezji apokaliptyczną wizję zagłady świata oraz pesymistyczną koncepcję człowieka.
Dies irae ( z łac. Dzień gniewu ) to przykład wiersza ekspresjonistycznego oraz należy do nawcześniejszych poetyckich manifestacji nastrojów katastroficznych. Poeta przedstawia pesymistyczną wizję świata. Z młodopolskiego przekonania o schyłkowości cywilizacji europejskiej powstało rozczarowanie, apokaliptyczna wizja świata. Taką koncepcję określano mianem katastrofizmu.
Podmiot liryczny występuje jako reprezentant ludzkości, Adam, tułacz nieszczęśliwy, wygnaniec z raju.
Zwraca się do Boga, Adama.
W utworze została przestawiona apokaliptyczna końca wizja świata, czyli dzień Sądu Ostatecznego, a także strach, bunt i poczucie winy człowieka jako reprezentanta ludzkości. Podmiot liryczny posługuje się poeteyką katastrofizmu, ekspresjonizmu, wykorzystuje liczne środki stylistyczne i awangardową wersyfikację.
W utworze występują elementy charakterystyczne dla ekspresjonizmu między innymi : wizyjny sposób obrazowania, posługiwanie się hiperbolą, kontrastowa kolorostyka ( czerwień, czerń ), zdania wykrzynikowe. Utwór jest przesycony figurami stylistycznymi oraz słownictwem nacehcowanym emocjonanie. Występują apostrofy ( O Boże ! Kyrie elejson !, metafory (grzech krwią czarną duszę plami ), epitety ( ciemna bezdeń ), oksymorony ( blask ciemnieje ) hiperbole ( miliardy krzyży ), paralelizmy składniowe ( Płaczów i jeków słuchasz nie słyszącym uchem, sądzisz !Kyrie elejson ! Na mękę wieków patrzysz nie widzącym okiem i sądzisz ! Kyrie elejson ! )oraz anafory.
Pierwsze słowa to odniesienie do pierwszych słów Apokalipsy św. Jana :
Trąba dziwny dźwięk rozsieje,
ogień skrzpenie, blask ściemnieje.
Podmiot liryczny staje się predstawicielem ludzkości, zauważa osamotnienie człowieka w chwili tragedii, Prosi Boga o pomoc i wsparcie:
O Boże! Ty bądź naszą łaską i obroną !
Podmiot liryczny boi się, że nikt nie pomoże człowiekowi ?
Bez obrońcy staniem sami —
któż zlituje się nad nami?
Prosi Chrystusa o spojrzenie na cierpiący świat.
O Głowo, owinięta cierniową koroną,
gasnącym wieki wieków spojrzyj na nas okiem!
Przedstawiony jest w wierszu nastrój zagrożenia, rozpoczyna się do obrazu spokojnego słońa i rozkwitających róż grzechu i winy, które matka Ewa- matka ludzkości wącha z rozkoszą. Potem ludzkie dusze wstają z cmentarzy i pełne rozpaczy i chaosu , pędzą gnane płomienistym mieczem. Jednak nie przechodzą przez bramy niebieskie, zostają odrzucone.
W kolejnym wersach poznajemy opis globalnej katastrofy. Opisany obraz jest przerażający : chmury są pędzone wichrem, ziemia się rozpada, rzeki wypełniają się krwią, umiera antropomorfizowana przyroda : las, olbrzymy świerków, węże kosówek, wrzosy.
Świat staje się grobem. Pojawiają się miliardy krzyży, na których w ogromnej, niesłychanej, wiekuistej umierają ludzie. Z trzęsawiska wypełzają węże, pijawki, jaszczurki i wspinają się na krzyże. Są to gady o ludzkich głowach, które przypominają trupie czaszki, oplatają umarłych i szepczą im słowa rozpusty.
W tym czasie ludzkie żądze ścierają się w walce. Ludzie tratują się nawzajem, uciekaja przed upersonifikowanym Strachem.
Bóg wydaje się kamienny i lodowaty, nieczuły na cierpienia ludzkości, rozpoczyna sąd nad grzesznikami.
Podmiot liryczny ma świadomość samotności oraz załamania. Patrzy na Ewę, któa staje się symbolem grzesznej natury i spędza czas z szatanem.
Adam czuje sie winny, ma świadomość bycia grzesznikiem. Wiersz zostaje zakończony obrazem ciemności, która wchłania świat, a także pogodzeniem się podmiotu lirycznego z sytuacją. Umiera bluźniąc : Przez grzech Twój Boże ! Ginę ! Ginę ! Amen. Cały świat pogrąża się w nicości.